Zdrowe zęby u konia. Problemy

Odbierając koniom wolność, wzięliśmy na swoje barki obowiązek dbania o ich dobrostan. Powinniśmy zapewnić im nie tylko odpowiednie pomieszczenia i paszę, ale również zadbać o ich stan zdrowia. Dbałość o uzębienie powinna należeć do jednego z najważniejszych obowiązków każdego właściciela konia.

Proces ścierania zębów w warunkach naturalnych jest zbilansowany i równomierny. Podobne mechanizmy regulują wzrost i ścieranie rogu kopytowego. U dziko żyjących koniowatych nie występuje konieczność ingerencji kowalskiej oraz stomatologicznej,  a dobór naturalny powoduje, że zwierzęta z wadami stają się łupem drapieżników lub giną w wyniku wyczerpania. Osobniki, które w naturze, w wyniku wad wrodzonych, nie miały szans na przeżycie, dzięki opiece człowieka przetrwały i przekazywały wady dalej swojemu potomstwu.

Spisujący się bez zarzutu system uzębienia okazał się zbyt mało elastyczny w stosunku do szybko postępujących zmian bytowych związanych z udomowieniem koni. Zamiast spożywanych w naturze pasz soczystych, koń zaczął otrzymywać pasze twarde. W warunkach naturalnych konie spędzają 18-20 godzin na pasieniu się. Pobierają pokarm w małych ilościach, dzięki czemu organizm może wyprodukować wystarczającą ilość śliny. Natomiast karmienie w warunkach stajennych odbywa się zwykle 2-3 razy na dobę, co powoduje, że w trakcie tak szybkiego spożywania pokarmu, ilość śliny jest nie wystarczająca. Ma to duże znaczenie w powstawaniu zaburzeń procesu ścierania zębów.

Już od dnia narodzin powinno się kontrolować podniebienie, policzki, język i wady zgryzu.
Następnie w wieku około 6 miesięcy kontrola siekaczy, zębów przedtrzonowych na obecność haków i ostrych krawędzi, oraz języka policzków i gruczołów ślinowych.
Dalej kontrole u źrebiąt powinny się odbywać co około 4-5 miesięcy.
W wieku 2,5  do 4,5 roku, u normalnie rozwijających się koni, wszystkie zęby mleczne powinny zostać zastąpione stałymi.
Dorosły koń posiada:
- 12 siekaczy
- 0-4 kły
- 12-16 przedtrzonowców
- 12 trzonowych

W trakcie kontroli stomatologicznej należy zwrócić uwagę na:
 - prawidłowość zgryzu
 - prawidłowość ścierania
 - kamień nazębny
 - paradentozę
 - prawidłowość wyrzynania się zębów stałych

Kły występują u płci męskiej jak i czasami u klaczy. Wyrzynają się zwykle w 4-5 roku życia pomiędzy siekaczami i przedtrzonowcami.
Bardzo często u koni pojawiają się tzw. wilcze kły. Są to szczątkowe pierwsze zęby przedtrzonowe, które nie spełniają żadnej określonej roli. Są jednak bardzo bolesne w zetknięciu z wędzidłem, utrudniają prace z koniem, dlatego muszą zostać usunięte.

Kolejnym miejscem gdzie występują najczęściej problemy to zęby przedtrzonowe i trzonowe. Jeżeli z jakiegoś powodu powierzchnia zęba nie ściera się równomiernie, dochodzi do powstawania ostrych krawędzi, które drażnią bądź kaleczą sąsiadujące z nimi tkanki miękkie.

Wszystkie te nieprawidłowości zgryzu i ścierania zębów, poza bólem spowodowanym uszkodzeniami mechanicznymi w jamie ustnej, prowadzą do pogorszenia możliwości pobierania i przyswajania paszy.
Można wtedy zaobserwować:
- problemy z żuciem paszy
- wysuwanie języka
- ślinotok
- niestrawiona pasza w odchodach
- nieprzyjemny zapach z pyska
- potrząsanie głową
- rany języka, policzków
- spadek wagi

Początkowe objawy problemów z uzębieniem mogą być niezauważalne, dlatego najpewniejszym sposobem są okresowe przeglądy stomatologiczne.

Dbając o naszego konia:
- zmniejszamy ryzyko wystąpienia schorzeń układu pokarmowego
- obniżamy koszty utrzymania
- poprawiamy jego kondycję
- ułatwiamy pracę z wędzidłem

SŁOWNIK JEŹDZIECKI POLSKO NIEMIECKI

anglezować - leichttraben
baranie skoki - bocken
bryczesy - Reithose
brzuch - Bauch
bułany - Falbe
buty do jazdy konnej - Reitststiefel
cylinder - Zylinder
czaprak - Satteldecke
czarna wodza - Schlaufzügel
czoło - Stirn
ćwiczenia na długich wodzach - Lektion am langen Zügel
ćwiczenia w reku - Lektion an der Hand
damskie siodło - Damensattel
derka - Decke
dziąsła - Zahnfleisch
folblut - Vollblut
galop na "krzyż" - Kreuzgalopp
galop z lewej nogi - linksgalopp
galop z prawej nogi - rechtsgalopp
galopować - galoppieren
głowa - Kopf
gniady - Braun
grzbiet - rücken
grzywa - Mähne
hodowca - Züchter
hodowla - Zucht
hodowla koni - Pferdezucht
instruktor jazdy konnej - Reitlehrer
jeździć konno - reiten
jeździec - Reiter
jeździectwo - Reitsport
jęczmień - Gerste
kantar - Halfter
kark - Genick
karmić - füttern
kary - Schwarz, Rappe
kastrować - kastrieren
kasztan - Fuchs
kawecan - Kappzaum
kiełzno - Gebiss
klacz - Stute
kłąb - Widerrist
kłus - Trab
kłus roboczy - Arbeitstrab
kłusak - Traber
koń - Pferd
koń skoczek - Springpferd
koń wierzchowy - Reitpferd
koń wyścigowy - Rennpferd
koń zaprzęgowy - Wagenpferd
koń zimnokrwisty - Kaltblutpferd
kopyto - Huf
krok - Schritt
krycie - Deckakt
krzyżowanie - Kreuzung
kuleć - lahmen
kurtka do jazdy - Reitjacket
łopatka - Schulter
łysina - Blässe
luzak - Pferdepfleger
maść - farbe
munsztuk - kandare
myszaty - mausgrau
nachrapnik - Nasenriemen
naczółek - Stirnriemen
nogi zadnie - Hinterbeine
nozdrze - Nüster
ogier - Hengst
ogier próbnik - Probierhengst
ogier rozpłodowy - Zuchthengst
ogłowie wędzidłowe - trense
ogon - Schweif
oko - Auge
osiol - Ezel
ostrogi - Poren
owies - Hafer
padok - Koppel
palcat - Reitgerte
parade - parade
pasza - Futter
paść się - grasen
pęcina - fessel
piętno - Brandzeichen
plastron - plastron
pochodzenie - Abstammung
podkowa - Hufeisen
podkuć - beschlagen
podkuwacz - Beschlagschmied
poić - tränken
pokrój, budowa ciała - Körperbau
ponieść - durchgehen
popręg - Sattelgurt
poród - Geburt
posłuszeństwo - Gehorsam
powóz, kareta - Kutsche
przedramię - Vorarm
przód - Vorhand
puls - Puls
puślisko - Steigriemen
pysk - Maul
rasa - Rasse
rękawiczka - Handschuh
roczniak - Einjähriger
rodowód - Stammbaum
rozsiodłać - absatteln
siano - Heu
siatka na siano - Heunetz
siedzisko - sitz
sierść - Fell
siodlarnia - Sattelkammer
siodłać - satteln
siodło- Sattel
siodło ujezdzeniowe - Dressursattel
siwy - Schimmel
skakać - Springen
słabizna - Flanke
słoma - Stroh
stadnina - Gestüt
stajnia - Stall
staw - Gelenk
staw skokowy - Sprunggelenk
stawać dęba - steigen
strzemię - Steigbügel
szyja - Hals
ślad (kopyt) - Hufschlag
scieżka, droga do jazdy konnej - Reitweg
scięgno - Sehne
sprzęt - Anlage
szkółka jeździecka - Reitschule
temperatura - Temperatur
trawa - Gras
ucho - Ohr
udo - Oberschenkel
ujeżdżenie - dressurreiten
walach - Wallach
weterynarz - Tierarzt
woda - Wasser
wodopój - Tränke
wodze - Zügel
wolta - volte
wsiadać - aufsitzen
wysiedzieć - aussitzen
wytok - Hilfszügel
wzmocnić - bekräftigen
zachowanie - Verhalten
zad - Hinterhand
zawody jezdzieckie - Reitturnier
zebranie konia - Versammlung
zęby - Zähne
zmiana zębów - Zahnwechsel
zrzucić - abwerfen
zsiadać - absitzen
źrebak - Fohlen